“Yirminci yüzyılın başlarında André Breton’un liderliğinde, bilinçaltının gizemli dünyasını sanatın ve edebiyatın merkezine yerleştiren Sürrealizm, yalnızca resim ve edebiyatta değil; sinema, fotoğraf, tiyatro ve mimaride de yankı bulan bir devrimdi. André Breton’un 1924’te yayımladığı Sürrealist Manifesto, Freud’un psikanaliz kuramlarından esinlenerek rüya, bilinçaltı ve özgür çağrışımı yaratıcı ifadenin temeline oturtmuştu. Salvador Dalí’nin eriyen saatlerinden Joan Miró’nun soyut imgelerine, René Magritte’nin paradoksal resimlerinden Luis Buñuel’in sinemasındaki çarpıcı gerçeküstü anlatılara kadar, sürrealizm farklı sanat disiplinlerinde yankı buldu. Man Ray ve Dora Maar gibi fotoğrafçılar, gerçek ile hayal arasındaki sınırı zorlayan eserler ürettiler. Yönetmen Jean Cocteau, gerçeküstü imgeleri dramatik anlatılarla buluşturdu. Tiyatroda ise Antonin Artaud, gerçeküstü yaklaşımları sahneye taşırken, otomatik yazı ve özgür çağrışım gibi edebi teknikler, André Breton, Paul Éluard ve Louis Aragon’un eserlerinde öne çıkmaya başlamıştı.
.
Mimari açıdan özellikle Antoni Gaudí’nin Barselona’daki ünlü La Sagrada Familia bazilikası ve Casa Batlló gibi yapıları, sürrealizmin organik formları ve rüyavari detaylarını somutlaştırmaktadır. Gaudí’nin tasarımları doğadan ilham alan formlar ve bilinçaltı çağrışımlarla gerçeküstü bir deneyim yaratmaktadır. Günümüzde ise Zaha Hadid ve Frank Gehry gibi isimler, mimarlıkta sürrealizmin etkilerini sürdüren çağdaş figürler arasında sayılmaktadırlar.”
A.Niyazi Sertkalaycı / Genel Yayın Yönetmeni
